Tramp va Takaichi AQSh–​​​​​​​Yaponiya munosabatlaridagi «oltin davr» haqida e’lon qildi

AQSh prezidenti Donald Tramp va Yaponiya bosh vaziri Sanae Takaichi nodir metallar haqidagi kelishuvni imzolashdi, shuningdek, mamlakatlar o‘rtasidagi munosabatlarda yangi «oltin era» boshlanganini e’lon qilishdi.

«Juda qattiq qo‘l siqishish», – dedi Tramp Tokio markazidagi Akasaka saroyida Takaichi bilan fotograflar qarshisida turganida.

«Sindzo va boshqalardan eshitganlarimga asoslanib aytamanki, siz buyuk bosh vazirlardan biri bo‘lasiz. Sizni ushbu lavozimdagi birinchi ayol bo‘lganingiz bilan tabriklashga ijozat bergaysiz. Bu katta yutuq», – deya qo‘shimcha qilgan u delegatsiyalar ishtirokidagi muzokaralar uchun stolga o‘tirar ekan.

Takaichi – Yaponiyaning sobiq bosh vaziri, Trampning do‘sti va golf o‘ynashdagi sherigi, 2022 yilda o‘ldirilgan Sindzo Abening yaqin safdoshi bo‘lgan. Bunga javoban u Amerika prezidentini Kambodja va Tailand, shuningdek, Isroil va Hamas o‘rtasidagi o‘t ochishni to‘xtatish borasidagi sa’y-harakatlari uchun maqtagan.

Bosh vazir Trampga Abega tegishli bo‘lgan klyushkani, yaponiyalik chempiona Hideki Matsuyamaning imzosi tushirilgan golf-sumkasini hamda zarhallangan golf to‘pini sovg‘a qilgan.

Bundan tashqari, boshqa ba’zi jahon yetakchilariga ergashib, Takaichi ham Trampni tinchlik bo‘yicha Nobel mukofotiga nomzod qilib ko‘rsatishga va’da berdi.

Dushanba kuni strategik minerallar va noyob yer elementlarini yetkazib berish bo‘yicha tuzilgan kelishuv zamonaviy texnologiyalar – smartfonlardan tortib qiruvchi samolyotlargacha asos bo‘lgan materiallarni nazorat qiluvchi Xitoyga qaramlikni kamaytirishga qaratilgan.

Hujjatda kelgusi olti oy ichida tomonlar birgalikda magnitlar, akkumulyatorlar, katalizatorlar va optik materiallar ishlab chiqarish kabi sohalarda ustuvor loyihalarni belgilash, shuningdek, asosiy minerallarning strategik zaxiralarini yaratish va yetkazib berishni kuchaytirish bo‘yicha boshqa chora-tadbirlarni amalga oshirish ko‘zda tutilgan.

Ikki tomonlama munosabatlarda «yangi oltin davr» boshlanganidan dalolat beruvchi kelishuv mohiyatan joriy yil boshida erishilgan kelishuvlarni tasdiqlaydi, xolos.

AQSh tomonidan Yaponiyadan deyarli barcha importga, shu jumladan uning ulkan avtomobil sanoatiga avvaliga Tramp aytgan 25 foiz o‘rniga, 15 foizlik tariflar joriy etilishi shular jumlasidan.

Buning evaziga Yaponiya AQSh iqtisodiyotiga 550 milliard dollar sarmoya kiritish va avtomobilsozlik, aviasozlik, qishloq xo‘jaligi va energetika kabi muhim tarmoqlarda Amerika tovarlarini sotib olishni ko‘paytirish majburiyatini olgan.

Bu qadamlar Trampning Tokioga Xitoy tahdidi kuchayib borayotgani sababli mudofaa xarajatlarini oshirish bo‘yicha ehtimoliy talablarini yumshatishi mumkin. Takaichi o‘tgan hafta harbiy budjetni yalpi ichki mahsulotning 2 foizigacha oshirish rejalarini tezlashtirishga va’da berib, bunday da’volarning oldini olishga harakat qildi.

Takaichi bilan tushlikdan so‘ng Tramp 1960-1970 yillarda Shimoliy Koreya tomonidan josuslar tayyorlash uchun o‘g‘irlab ketilgan yaponlarning qarindoshlari bilan uchrashdi. Garchi ularning ba’zilari keyinchalik qaytarilgan bo‘lsa-da, Tokio Pxenyandan barcha o‘g‘irlanganlarning taqdiri haqida to‘liq hisobot berishni va tirik bo‘lishi mumkin bo‘lganlarni qaytarishni talab qilishda davom etmoqda.

«Qo‘shma Shtatlar to‘liq ular tomonda», – dedi Tramp ushbu oilalar bilan uchrashuvdan keyin.

Keyin Tramp va Takaichi AQShning Tokio yaqinidagi Yokosuke shahrida joylashgan harbiy-dengiz bazasiga tashrif buyurishdi, bu yerda USS George Washington aviatashuvchisi joylashtirilgan.

«Dahshatli urushning kulidan paydo bo‘lgan bizning aloqamiz sakson yil ichida hozirgi ajoyib do‘stlikka aylandi», – dedi Tramp amerikalik harbiylar qarshisida chiqish qilarkan.

Yaponiya hukumati boshqaruviga kelgan birinchi ayol – bosh vazir Takaichi uchun bu uning diplomatik va yetakchilik qobiliyatlarining birinchi sinovidir. U lavozimga kirishganidan bir necha kun o‘tib Tramp bilan uchrashdi.

AQSh rahbari bilan iliq munosabatlarni namoyish etish unga mamlakat ichidagi hozircha zaif pozitsiyasini mustahkamlashga yordam berishi mumkin.

Bosh vazirni qo‘llab-quvvatlash reytingi lavozimga kirishganidan keyin oshgan bo‘lsa-da, uning koalitsiyasi hali ham parlament quyi palatasida ko‘pchilik o‘ringa ega emas – unga ikkita ovoz yetishmayapti.

AQSh prezidentining Yaponiyaga tashrifi uning Osiyo mamlakatlari bo‘ylab safari doirasida bo‘lib o‘tmoqda, uning asosiy voqeasi Xitoy rahbari Si Jinping bilan uchrashuv bo‘lishi kerak.

Janubiy Koreyada bo‘lib o‘tadigan muzokaralarda ular dunyoning ikki yirik iqtisodiyoti o‘rtasidagi savdo urushini tugatish imkoniyatlarini muhokama qilmoqchi.

O‘tgan hafta AQSh va Xitoy ikki davlat rahbarlari shaxsiy uchrashuvda muhokama qiladigan ehtimoliy savdo bitimi bo‘yicha kelishib olgani ma’lum bo‘lgandi.