Isroillik ko‘chmanchilar G‘arbiy sohilda zaytun terayotgan falastinliklar va jurnalistlarga hujum qildi

Isroillik ko‘chmanchilar 8 noyabr kuni bosib olgan G‘arbiy sohil hududidagi noqonuniy posyolkalar yaqinida zaytun terayotgan falastinlik qishloq aholisi, faollar va jurnalistlarga hujum qildi.

Reuters nashrining yozishicha, ushbu hujumda agentlikning ikki xodimi – jurnalist va unga hamroh bo‘lgan xavfsizlik maslahatchisi ham kaltaklangan.

Guvohlarning aytishicha, shanba kuni taxminan 30 nafar qishloq aholisi va faollar, shuningdek, 10 ga yaqin jurnalist zaytun terimi uchun to‘plangan. Shu vaqtda tepalikdagi posyolkalardan o‘nlab erkaklar pastga tushib, hujum boshlagan. Ular Reuters fotomuxbiri Ranin Savaftani o‘zini himoya qilishga uringan paytda bir necha bor tayoq bilan urgan.

Voqeani kuzatgan isroillik huquq faoli Jonatan Pollakning so‘zlariga ko‘ra, hujumda taxminan 50 niqobli ko‘chmanchilar qatnashgan. Uning aytishicha, Savaftaga hujum qilganlar «uni shafqatsizlarcha urgan, u yerda yiqilgan paytida ham tosh otishda davom etgan va unga yordam bermoqchi bo‘lgan har bir insonga hujum qilgan».

Pollakning aytishicha, ko‘chmanchilar ibroniy tilida «Bu yerdan ket!» degan qichqiriqlarni ham aytgan.

Savafta bilan birga Reutersʼning xavfsizlik bo‘yicha maslahatchisi Grant Bovden ham bo‘lgan. U jurnalistni himoya qilishga urinayotganida kaltaklangan. Savaftaning fotoapparat jihozlari sinib ketgan.

Ikkalasi ham dubinkalarga qarshi «Press» deb yozilgan aniq belgilarga ega himoya kiyimida edi. Dubinka zarbalari kuchidan Savaftaning dubulg‘asida katta chuqurcha paydo bo‘lgan. Tez yordam mashinasi ularni Nablus shahridagi shifoxonaga tibbiy ko‘rik va davolanish uchun olib ketgan. Hodisa chog‘ida yana bir necha kishi jarohat olgan.

«Biz Isroil hukumatini bu hodisani tergov qilishga, aybdorlarni javobgarlikka tortishga hamda jurnalistlarning erkin va xavfsiz ishlashini ta’minlashga chaqiramiz», - deyiladi Reuters bayonotida.

Al-Jazeera operatori Loy as-Said esa o‘zini niqob taqqan erkaklar quvib kelganini tasvirlab berdi:

«Har safar orqamga qaraganimda kimdir meni tutmoqchi bo‘layotganini ko‘rardim... Ular bo‘ychan, baquvvat va niqobda edi, harakatlari esa uyushgan edi», deydi u.

Matbuot erkinligi himoyachilari bu hujumni Isroil qonunbuzarliklarini hujjatlashtirayotgan jurnalistlarni jim qilishga qaratilgan kampaniyaning bir qismi sifatida baholamoqda.

Anadolu nashrining mahalliy OAVlarga tayanib xabar berishicha, shanba kuni Isroil armiyasi va noqonuniy ko‘chmanchilar G‘arbiy sohilda uyushtirgan hujumlar oqibatida bir nafar falastinlik halok bo‘lgan, yana 17 nafar falastinlik, jumladan, xorijlik faollar jarohat olgan.

Falastin sog‘liqni saqlash vazirligi 26 yoshli Abdul Rahmon Daravsxa Isroil kuchlari tomonidan o‘q uzilishi tufayli halok bo‘lganini bildirdi.

Zaytunchilarga qarshi hujumlar

G‘arbiy sohildagi Nablus shahrining janubida joylashgan bu joy so‘nggi yillarda ko‘chmanchilar hujumlari uchun «asosiy nuqta» hisoblanadi. G‘azoda urush boshlanganidan keyin butun G‘arbiy sohilda hujumlar yanada kuchaydi. Ayniqsa, bu yilgi zaytun terimi davrida – oktyabr oyida boshlangan mavsum paytida hujumlar keskin ortgan.

Bunday hujumlar soni oshgani sari isroillik va xalqaro faollar Falastin dehqonlarining oldiga, terimga chiqmoqda. Ularning maqsadi – dehqonlarga yordam berish, zaytun bog‘lari mevalarini yig‘ib olish huquqini himoya qilish, zo‘ravonlik holatlarini hujjatlashtirish. Ko‘pincha faollar yoki mahalliy falastinliklar terim rejasi haqida jurnalistlarga oldindan xabar berishadi, shunda ular ayniqsa xavfli hududlarda voqealarni yoritish uchun yetib kelishadi.

Ko‘chmanchilarning bunday posyolkalari esa Isroil rasmiylari tomonidan ruxsat etilmagan vagonlardan iborat. Falastinliklar va dunyoning aksariyat mamlakatlari bunday posyolkalarni xalqaro huquqqa ko‘ra noqonuniy deb hisoblaydi.

Isroil Mudofaa kuchlari o‘z bayonotida to‘qnashuv haqida xabar olgach, voqea joyiga askarlar yuborilganini bildirdi. Biroq guvohlar aytishicha, hujum paytida joyda birorta isroillik askar ko‘rinmagan.

Shuningdek, IDF – bu holatni politsiya tekshirishini qo‘shimcha qilgan. Lekin Isroil politsiyasi ham, ko‘chmanchilar posyolkalar bo‘yicha Kengash ham Reutersʼning so‘rovlariga javob bermagan.

Jazosiz qolayotgan ko‘chmanchilar

7 noyabr kuni BMT e’lon qilgan hisobotga ko‘ra, isroillik ko‘chmanchilar oktyabr oyida G‘arbiy sohilda falastinliklarga qarshi kamida 264 ta hujum sodir etgan. Bu 2006 yilda, BMT bunday holatlarni kuzata boshlaganidan beri eng yuqori oylik ko‘rsatkich hisoblanadi.

«Bu 2006 yildan buyon olib borilgan kuzatuvlar orasida eng yuqori oylik ko‘rsatkich bo‘lib, har kuni o‘rtacha sakkizta hujum sodir etilganini anglatadi», — dedi BMT matbuot kotibi Farhan Haq, Humanitar masalalarni muvofiqlashtirish boshqarmasiga tayanib.

Tashkilot ma’lumotiga ko‘ra, hujumlar natijasida 140 nafar falastinlik jarohat olgan, 4 200 dan ortiq daraxt esa vayron qilingan yoki zarar ko‘rgan.

Isroillik huquq tashkilotlariga ko‘ra, bu kabi voqealar juda kam hollarda tergov qilinadi va hujumchilarning aksariyati jazosiz qoladi.

Al-Jazeeraʼning yozishicha, isroillik ko‘chmanchilar Nablus shahri janubida joylashgan falastinliklarga tegishli o‘nlab zaytun daraxtlariga o‘t qo‘ygan.

Qishloq kengashi raisi Romiy Nassarga ko‘ra, yong‘inni o‘chirishga uringan falastinliklarning yo‘llari ko‘chmanchilar tomonidan to‘sib qo‘yilgan.