YeI 2027 yilgacha Rossiya gazidan to‘liq voz kechish rejasini kelishib oldi

Yevropa Ittifoqi Kengashi va Yevropa Parlamenti 2027 yilgacha Rossiya tabiiy gazi importidan bosqichma-bosqich voz kechish to‘g‘risidagi reglament bo‘yicha oldindan kelishuvga erishdi. Bu REPowerEU rejasi doirasida amalga oshirilmoqda. Bu haqdagi xabar chorshanba kuni, 3 dekabr kuni YeI Kengashining rasmiy saytida e’lon qilindi.

«Bu biz uchun va butun Yevropa uchun katta yutuq. Biz YeIning Rossiya gaziga bog‘liqligini tugatishimiz kerak, va uni YeI hududida doimiy ravishda taqiqlash — to‘g‘ri yo‘nalishdagi muhim qadam», — dedi Daniyaning iqlim, energetika va kommunal xizmatlar vaziri Lars Ogard, u shu bilan birga Yevropa Ittifoqi Kengashi raisi bo‘lgan mamlakat vaziridir.

Rejaga ko‘ra, amaldagi shartnomalar uchun o‘tish davri saqlanadi. Jumladan, 2025 yil 17 iyungacha tuzilgan qisqa muddatli shartnomalar bo‘yicha importga qo‘yiladigan taqiq suyultirilgan tabiiy gaz (STG) uchun 2026 yil 25 aprelidan, quvur gazi uchun esa 2026 yil 17 iyunidan kuchga kiradi.

Uzoq muddatli STG yetkazib berish shartnomalari uchun taqiq 2027 yil 1 yanvardan amal qila boshlaydi — YeIning 19-paket sanksiyalari doirasida. Quvur orqali gaz yetkazib berish bo‘yicha uzoq muddatli shartnomalar esa 2027 yil 30 sentabrdan boshlab, gaz zaxiralari bo‘yicha belgilangan maqsadli ko‘rsatkichlarga erishilgan taqdirda, bosqichma-bosqich to‘xtatiladi, lekin 2027 yil 1 noyabrga qadar to‘liq bekor qilinadi, deyiladi press-relizda.

Taqiqqa rioya etilishini ta’minlash uchun YeI gaz import qilish bo‘yicha oldindan ruxsat berish tizimini joriy etadi. Rossiya gazi bo‘yicha ma’lumotni yetkazib berishdan kamida bir oy oldin taqdim etish talab qilinadi.

Oldindan ruxsat berish tartibi 2024 yilda YeIga 5 mlrd kub metrdan ortiq tabiiy gaz eksport qilgan ishlab chiqaruvchi davlatlardan importga, Rossiya gazini import qilishni taqiqlagan yoki cheklagan davlatlardan importga, shuningdek import infratuzilmasiga ega bo‘lmagan mamlakatlardan gaz olishga nisbatan qo‘llanmaydi.

Rossiya Ukrainaga keng ko‘lamli hujumni boshlaganidan keyin YeI davlatlari Rossiya gazi importidan qisqa muddatlarda voz kechish zarurligiga kelishib olgan edi, ammo amalda buni tezda bajara olmadi. 2025 yil oktyabr oyi holatiga ko‘ra, Rossiya gazi YeI umumiy gaz importining hali ham 12 foizini tashkil etmoqda. 2022 yilda esa YeIda Rossiya gazi importi ulushi 45 foizni tashkil etgan.