Davlat Bojxona xizmati Qoraqalpog‘istondagi “byurokratiya” bilan bog‘liq holatga raddiya berdi

O‘zbekiston Respublikasi Davlat Bojxona qo‘mitasi www.kruz.uz saytida e'lon qilingan va KUN.UZ qayta e'lon qilingan “Bojxona xizmatidagi byuroraktiya sababli Qoraqalpog‘istonlik tadbirkor 6000 yevro zarar ko‘rdi” nomli xabar raddiya berdi. Quyida uning to‘liq matnini keltiramiz. 

“Joriy yilning 25 avgust kuni Internet tarmog‘idagi www.kruz.uz domenida joylashgan «Qoraqalpog‘iston yangiliklari» sayti o‘z sahifasida “Bojxona xizmatidagi byurokratiya sababli qoraqalpog‘istonlik tadbirkor 6000 yevro zarar ko‘rdi” nomli maqolani e'lon qildi.

Maqolada ta'kidlanishicha, qoraqalpog‘istonlik tadbirkor Qutlimurat Panayev tomonidan Avstriyadan keltirilayotgan har biri 600 yevroni (Yo‘l-yuk kuzatuv hujjatlariga ko‘ra echkilarning faktura qiymati 550 yevroga teng) tashkil qiluvchi 300 bosh (aslida 310 bosh) naslli echkilar ortilgan yuk avtotransport vositasi “Qoraqalpog‘iston” chegara-bojxona postida 60 daraja issiqda go‘yoki 8 soat ushlab turilgan. Oqibatda esa naslli echkilarning 10 boshi o‘lib qolgan va buning natijasida tadbirkor 6000 yevro miqdorida zarar ko‘rgan.

Tadbirkorning da'vo qilishicha, yuqori turuvchi tashkilotlar aralashmaganida, u bojxonada yana ham ushlanib qolishi mumkin ekan.

Ushbu holat bo‘yicha tekshiruv o‘tkazilib, quyidagilar aniqlandi. 

Echkilar ortilgan yuk avtotransport vositasi “Daut ata” chegara-bojxona posti orqali respublikamizga 2017 yil 3 iyul kuni soat 13.19 da kirib kelgan.

Chegara-bojxona postida veterinariya xizmati tomonidan belgilangan tartibda nazorat o‘tkazilgan va amalga oshirilgan dezinfeksiya ishlari uchun to‘lov postdagi bank shaxobchasiga to‘langan.

So‘ngra transport vositasi postdagi avtotarozida soat 14.42 da o‘lchangan. Soat 14.49 da esa bojxona rasmiylashtiruvini amalga oshirish uchun hujjatlar bojxona posti xodimlariga taqdim qilingan. Bojxona xodimlari esa rasmiylashtiruvni yakunlab, barcha hujjatlarni tashuvchilarga taqdim qilishganida soat 15.01 bo‘lgan edi. (Bojxona xodimlari o‘z funksional vazifalarini 19 daqiqa ichida bajarishgan.)

Shunday ekan, tadbirkorning aynan bojxonachilar tomonidan 8 soat to‘xtatib qolinishi haqidagi vajlari o‘z tasdig‘ini topmadi.

Bundan tashqari, INKOTeRMS-2010 yukni yetkazib berish qoidalariga asosan tadbirkor Q.Panayev misolida imzolangan shartnomada yukni “SIP – Nukus” shartlarida yetkazib berish, ya'ni unga ko‘ra sotuvchi sotib oluvchiga jonivorlarni Nukus shahrigacha yetkazib berishni va sug‘urtalashni o‘z zimmasiga olgan.

Xususan, 2017 yil 28 fevral kuni xizmat ko‘rsatuvchi bank tomonidan olib kelinadigan tovar uchun 210 kunga akkreditiv ochilgan. Bugungi kunga qadar “PANAEV FARMS” fermer xo‘jaligi tomonidan Avstriyadagi xorijiy sherigi hisob raqamiga pul mablag‘lari o‘tkazilmagan.

Shuningdek, agar 10 bosh echki issiq haroratda uzoq qolib ketish tufayli haqiqatdan ham bevosita chegara-bojxona postining o‘zida o‘lib qolganida, veterinariya xodimlari tomonidan post hududida to‘xtatilib, yuqori turuvchi “Davlat chegarasi va transportidagi Davlat veterinariya nazorati boshqarmasi”ga xabar berilgan va o‘lib qolgan echki jasadlarini respublika ichkarisiga olib kirilishiga umuman yo‘l qo‘yilmagan bo‘lardi.

Amaldagi tartiblarga muvofiq, bojxonada rasmiylashtiruvni amalga oshirish uchun tadbirkorning yuridik manziliga eng yaqin hududda joylashgan “Nukus” TIF bojxona postiga yo‘naltirilgan va kelayotgan yuk tirik jon bo‘lganligi va spetsifik xususiyatga ega bo‘lganligi inobatga olinib, Bojxona kodeksining 93-moddasiga asosan tadbirkor tomonidan ko‘rsatilgan Qorao‘zak tumanidagi maxsus tayyorlangan manzilga tushirib berilgan.

2017 yil 4 iyul kuni avtotransport vositasi xaydovchi S.Vagner, “Nukus” TIF bojxona posti inspektori R.Yeshchanov, Qorao‘zak tumani veterinariya bo‘limi veterinar vrachi Q.Djabbarov, veterinar vrachi A.Tursinbayev, “PANAEV FARMS” fermer ho‘jaligi direktori T.K.Panayevlar ishtirokida bojxona ko‘rigi o‘tkazilganida 310 ta naslli echkilarining 10 tasi emas, balki 5 tasi nobud bo‘lganligi aniqlanib, bu haqida dalolatnoma imzolangan.

Ko‘rinib turibdi-ki, echkilar chegara bojxona postidan tadbirkor ko‘rsatgan Qorao‘zak tumanidagi maxsus tayyorlangan manzilgacha bo‘lgan masofani (550 km) bosib o‘tish davomida issiq harorat oqibatlari inobatga olinmagani va hayvonlarni tashish qoidalariga yetarli e'tibor berilmaganligi sababi ortidan o‘lib qolgan bo‘lishi mumkin.

Alohida ta'kidlash joizki, bojxona tizimida joriy qilingan zamonaviy axborot texnologiyalari ko‘magida tashuvchilarga 2015 yil 1 dekabrdan boshlab, ma'lumotlarni davlat bojxona xizmati organlariga elektron tarzda oldindan xabardor qilish imkoniyati yaratilgan. Tadbirkor Qutlimurat Panayev ham ushbu imkoniyatdan unumli foydalangani hisobiga bojxonadagi rasmiylashtiruv jarayonlariga qisqa vaqt sarflagan.

Shuningdek, bugungi kunda barcha bojxona postlarida bojxona organlarining ishonch telefonlari to‘g‘risida ma'lumotlar mavjud. Tadbirkorlar ushbu ishonch telefonlari orqali har bir qonunbuzarlik holati to‘g‘risida murojaat qilishlari mumkin.

Xulosa sifatida Davlat bojxona qo‘mitasi tashqi iqtisodiy faoliyat ishtirokchilarining bojxonaga doir o‘ylantirayotgan muammolari va qiziqtirgan savollari yuzasidan to‘g‘ridan to‘g‘ri muloqotga hamisha tayyor ekanligini, shuningdek bojxona qonunchiligi va tartib-taomillarini keng aholiga yetkazishda faollik ko‘rsatayotgan ommaviy axborot vositalari bilan o‘zaro hamkorlik qilishdan manfaatdorligini ma'lum qiladi”, - deyiladi raddiyada.