«Bu global kambag‘allik ko‘rsatkichi. Buni O‘zbekistonda amal qiladi, deb hech kim aytgani yo‘q» – Obid Hakimov

Unda so‘z olgan Obid Hakimov kambag‘allikning o‘lchovlari haqida gapirdi.

“Kambag‘allikni o‘lchash deganda bir narsani aytish kerakki, kambag‘allikning ta'rifiga qarab uning o‘lchovi ham o‘zgaradi. Qanday ta'rif bo‘lsa, uning o‘lchovi ham o‘zgaradi. Masalan, qaysidir ta'rifda kambag‘allik 5 foiz bo‘lsa, boshqa ta'rifga asosan kambag‘allik 10 foiz bo‘lishi mumkin. Mamlakatning u yoki bu holatidan, ijtimoiy, iqtisodiy odatlaridan kelib chiqqan holda har xil o‘lchovlar bo‘ladi.

Shuning uchun kambag‘allik o‘lchovi ikki turga bo‘linadi: global kambag‘allik o‘lchovlari va milliy kambag‘allik o‘lchovlari. Global kambag‘allik o‘lchovlarini o‘z mandatiga ko‘ra Jahon banki belgilaydi. Jahon banki past o‘rta daromadli mamlakatlar daromadi o‘sishidan kelib chiqqan holda global kambag‘allik chegarasini 3,2 AQSh dollari miqdorida belgilagan. Agar mamlakat yuqori o‘rta daromadli mamlakatlar qatoriga kiradigan bo‘lsa, u mamlakat kambag‘allik chegarasini 5,5 AQSh dollari miqdorida belgilagan.

Dollar nominal kurs bo‘yicha o‘tkazilganida 30 ming so‘mdan oshiqroq pul bo‘ladi-ku, degan fikrlar bo‘ldi. Jahon banki tomonidan dunyo bo‘yicha har bir mamlakat pulining to‘lov qobiliyati, o‘sha mamlakatlarda yaratilayotgan tovar, xizmatlarning  boshqa mamlakatlarga solishtirish uchun dastur ishlab chiqilgan. Bu dasturga asosan mamlakatlardagi holatga baho beriladi”, - deya Obid Hakimovning so‘zlarini keltirmoqda Kun.uz muxbiri.

Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi direktori 3,2 dollar qanday qilib 5600 so‘mga o‘tkazilgani haqida ham izoh berdi.
 
“3,2 dollar qanday qilib 5600 so‘mga o‘tkazildi degan gapga keladigan bo‘lsak, o‘sha yerda to‘lov qobiliyati pariteti bo‘yicha deb aniq qilib aytdik. To‘lov qobiliyati pariteti bo‘yicha 3,2 dollar qiymatdagi mahsulotlar, masalan AQShda bu qiymatga nima mahsulotlar ola olasiz, shu pulning qancha kuchi bor? Shu mahsulotlarni O‘zbekistonda qanchaga olsa bo‘ladi? Mana shu paritet koeffitsiyenti bo‘yicha hisoblanadi. U nominal bo‘yicha hisoblanmaydi.

Masalan, Amerikada bir dona nonni 2 dollarga oladigan bo‘lsangiz, O‘zbekistonda bir dona non 20 sent bo‘ladi. O‘n barobar farqi bor. Bu koeffitsiyent bitta non, benzin yoki boshqa narsaga emas, bir nechta, mingdan ortiq mahsulotlar orqali hisoblab chiqiladi. Bundan tashqari, 2020 yilda ham Jahon banki bilan birgalikda 2011 yildan beri to‘lov qobiliyati pariteti bo‘yicha bo‘lgan summani hisoblab chiqqanimizda ham bu summa chiqqan. 

5600 so‘m deganim, bu summa ayrim koeffitsiyentlar bo‘yicha 6 ming, 5,5 ming, 6,5 ming atrofida turadi. Unchalik ham katta farq qilmaydi. Bir narsani aytib o‘tishim kerak: bu global kambag‘allik ko‘rsatkichi. Buni O‘zbekistonda amal qiladi, deb hech kim aytgani yo‘q, hech kim aytmaydi ham. Shuning uchun bizning asosiy maqsadimiz – O‘zbekistondagi milliy kambag‘allik chegarasini ishlab chiqish. Uni ishlab chiqish uchun hozir tadqiqotlar olib borilmoqda. Kecha aytilgan narsa O‘zbekistonda shunday ekan, degan narsa emas. Bu kambag‘allikni o‘lchash bo‘yicha o‘lchov sifatida aytildi”, - dedi Obid Hakimov.