Qalampir.uz sayti jurnalistini tahqirlovchi videomontaj qilingan lavha ijtimoiy tarmoqda jurnalistlarning haqli e’tirozlariga sabab bo‘lmoqda.
7 avgust kuni Internetda tarqatilgan tasvirda Toshkent shahridagi ko‘p qavatli uyning ayvonidagi shaxsi aniqlab bo‘lmas darajada uzoqlikdan tasvirga olingan noma’lum erkak va ayol ishqiy munosabati aks etgan.
Ushbu axloqsiz video ayrim shaxslar tomonidan montaj qilinib, undagi noma’lum ayol xuddiki Qalampir.uz tahririyati jurnalisti Feruza Najmiddinova sifatida talqin qilingan.
Bunga jurnalist ayol tomonidan bir kun avval — 6 avgust kuni Tashkent City’dagi restoran va qahvaxonalar Maxsus komissiya tomonidan joriy etilgan karantin qoidalariga rioya qilmasdan, soat 20:00 dan keyin ham ishlayotgani, hattoki soat 22:00 da ham buyurtmalar qabul qilayotgani, yemakxonalar xo‘randalar bilan to‘la ekanligi borasida tayyorlagan reportaji sabab bo‘lgani taxmin qilinmoqda.
Qalampir.uz onlayn nashri ushbu voqea yuzasidan rasmiy bayonot e’lon qildi.
«Bugun biz istalgan odamni «shes sekund»da sharmanda qilish, uning ustidan istalgan vaqtda mag‘zava ag‘darib, tomosha qilib turish, obro‘sizlantirish va shu yo‘sinda alam olish oson bo‘lgan davrda yashayapmiz. Feruza Najmiddinova ekan deb tuhmat qilinayotgan videoda ayolning yuzidan uning kimligini tanib olish mumkin emas. Va ushbu videoga istalgan ayolning, aytaylik, amaldor ayollarning yoki amaldorlarning qizi, jiyani, ayoli suratini ham qo‘yib, «shunaqa ish bo‘libdi», deb tarqatish mumkin va bu haqiqat bo‘lolmaydi.
Ammo ayrim qabih niyatdagi kimsalar bir oilaning bekasi, jamiyatda va ishida o‘z obro‘-e’tiboriga ega bo‘lgan ayolga tuhmat qilish orqali, «loyni shunday otginki, o‘zi ketsa ham, izi qoladi» qabilida ish tutmoqchi bo‘lishdi. Lekin ular maqsadlariga yeta olmadilar. Xalq o‘z qahramonlarini yaxshi taniydi va ularni «shes sekund»da sharmanda qilish mumkin emas.
Mazkur holat jinsidan qat’i nazar, istalgan jurnalist bilan ro‘y berishi, ularning sha’ni ham ana shunday toptalishi mumkinligini inobatga olsak, O‘zbekistonda jurnalistlarning daxlsizligi masalasi yanada dolzarb bo‘lib borayotganini fahmlaymiz va QALAMPIR.UZ Bosh muharriri o‘rinbosari Feruza Najmiddinova bilan bog‘liq vaziyat buning yaqqol isbotidir», — deyiladi tahririyat bayonotida.
Qalampir.uz jurnalisti o‘zining sha’niga va obro‘siga qilingan bo‘hton yuzasidan qonuniy chora ko‘rishni so‘rab, Ichki ishlar organlariga ariza bilan murojaat qilgan.
Toshkent shahar Ichki ishlar bosh boshqarmasining ma’lum qilishicha, ayni paytda murojaat bo‘yicha tergovga qadar tekshiruv olib borilmoqda. Uning natijasi bo‘yicha qonuniy qaror qabul qilinadi.
Ichki ishlar vazirligi matbuot xizmati boshlig‘i Shohrux G‘iyosov Toshkent shahar IIBB tomonidan olib borilayotgan tergovga qadar tekshiruv ishlari vazirlik nazoratiga olinishini o‘z Telegram kanalida e’lon qildi.
«Qonunchilikda yolg‘on axborot tarqatganlik, tuhmat, pornografik mazmundagi ma’lumotlarni tarqatish uchun javobgarlik belgilangan bo‘lib, unga ko‘ra shaxsning qadr-qimmati kamsitilishiga yoki uning obro‘sizlantirilishiga olib keladigan yolg‘on axborotni OAV va internet tarmoqlarida tarqatish uchun javobgarlik mavjud ekanligini eslatib o‘tamiz.
Biz jurnalistlarni xolislik, ochiqlik, shaffoflik doirasidagi faoliyatini qadrlaymiz va ularni himoyasiga doimo tayyormiz», — degan G‘iyosov o‘z munosabatida.
Ushbu voqea yuzasidan O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati ham rasmiy munosabat bildirdi.
«Ushbu holat ommaviy axborot vositalari xodimlari faoliyatiga, shu bilan birga jamiyatda faol, axborot makonida o‘z o‘rniga ega jurnalist bo‘lgan xotin-qizlarimizning sha’ni, qadr-qimmatiga salbiy ta’sir etuvchi harakat va ular faoliyatiga tahdid sifatida baholanib, holat adolatli o‘rganilishi Oliy Majlis Senatining Axborot siyosati va davlat organlarida ochiqlikni ta’minlash masalalari hamda Xotin-qizlar va gender tenglik masalalari qo‘mitalari tomonidan nazoratga olindi.
O‘rganish natijalari yuzasidan batafsil axborot beriladi», — deyiladi Senat Axborot xizmati tomonidan berilgan xabarda.
Jurnalistga uyushtirilgan tuhmat va uning sha’nini toptashga qaratilgan harakat yuzasidan «Yuksalish» umummilliy harakati ham rasmiy bayonot berdi.
Harakat jamoasi jurnalistning sha’ni va qadr-qimmatini kamsitib, uning kasbiy faoliyatiga to‘sqinlik qilmoqchi bo‘lgan shaxslarning harakatlarini qoralagan va huquqni muhofaza qilish organlarini huquqbuzarlarga nisbatan tegishli choralar ko‘rishga chaqirgan.
«Provokatsion va tuhmat xarakterga ega videoning qasddan tarqatilishi huquq va axloq normalariga, davlat rahbarining so‘z erkinligini ta’minlashga va ommaviy axborot vositalari vakillarining kasbiy faoliyatini himoya qilishga qaratilgan siyosatiga zid.
OAV vakillari islohotlar mazmun-mohiyatini, jamiyatda mavjud muammolar va kamchiliklarni yoritishga, axborotlarni voqea joyidan xolis uzatishga, o‘z jurnalistik tekshiruvlarini o‘tkazishga va samarali jamoatchilik nazoratini amalga oshirishga intilib kelmoqda. Albatta, bu ochiqlik va oshkoralik siyosati hammaga ham yoqmaydi. Ayrimlar OAVga turli «usullar» bilan bosim o‘tkazishga, tahdid qilishga, ba’zan bo‘hton, yolg‘onlardan foydalanishga harakat qilish holatlari uchramoqda.
So‘nggi yillarda mamlakatimizda OAV sohasida sezilarli o‘zgarishlar yuz berdi. Jurnalistlar va blogerlar har tomonlama qo‘llab-quvvatlanishi haqida bir necha bor yuqori minbardan ta’kidlandi. So‘z erkinligi va ochiqlik islohotlar kun tartibining ustuvor yo‘nalishlaridan biri sifatida e’lon qilingan O‘zbekistonda, ommaviy axborot vositalarining faoliyatiga noqonuniy aralashish, jurnalist, shaxsning sha’ni va qadr-qimmatiga tajovuz qilish mumkin emas!» — deyiladi «Yuksalish» umummilliy harakati munosabatida.
Rasmiy bayonot
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi ham bo‘lib o‘tgan voqea yuzasidan rasmiy bayonot e’lon qildi.
«Agentlik ushbu jurnalistning odob-axloqi, ta’lim-tarbiyasidan yaqindan xabari bor tashkilot sifatida bu bayonotni to‘liq qo‘llab-quvvatlaydi.
Agentlik OAV vakillari shaxsini obro‘sizlantirish, jurnalistlar faoliyatiga qing‘ir va noqonuniy yo‘llar bilan daxl qilishga bo‘lgan urinishlarni keskin qoralaydi.
AOKA Qalampir.uz internet-nashri jurnalistining yuksak fuqarolik burchi va aholi orasidagi dolzarb muammolarni yoritishdagi faolligini qo‘llab-quvvatlaydi hamda huquqni muhofaza qiluvchi organlar tomonidan mazkur voqelikka tegishli huquqiy baho berilishiga, aybdorlarga qonuniy chora ko‘rilishiga ishonadi», — deyiladi AOKA bayonotida.
O‘zbekiston jurnalistlari uyushmasi raisi Olimjon O‘sarov bu tuhmat yangilanayotgan jamiyatimiz uchun juda yomon «signal» bo‘lganini ta’kidlagan.
«Prezidentimiz tomonidan inson qadr-qimmati, sha’ni, xususan, ayol obro‘-e’tibori borasida mislsiz ishlar amalga oshirildi. Bu qilmish esa ana shu islohotlarga soya solmoqchi bo‘ldi. Qolaversa, qabihlikka asoslangan bunday videolavhalarning tarqatilishi har bir ayolni, xususan, o‘z kasbini bajarayotgan har bir soha vakilini tahlikaga solishi, shubhasiz.
Birinchidan, tarqatilgan bo‘htonomuz videolavha Internet tarmog‘i orqali millionlab insonlarga yetib bordi. Ikkinchidan, gap ayol, suyukli rafiqa, kelin haqida boryapti. Nazarimizda, videolavhani tarqatganlar masalaning ana shu jihatini unutgan ko‘rinishadi. Shu bois bu xatti-harakatni barcha jurnalist kasbini egallagan ayollarga ham tahdid deb bilamiz. Bu qilmish, albatta, huquqni himoya qiluvchi idoralar tomonidan tekshiriladi. Bunday vaziyatda biz qalam ahli - jurnalistlar, blogerlar adolat tantanasi yo‘lida birlashmog‘imiz lozim.
O‘zbekiston Jurnalistlari ijodiy uyushmasi jamiyat manfaatlari yo‘lida faoliyat olib borayotgan jurnalistlarga, birinchi navbatda, uyushma a’zolariga nisbatan har qanday tazyiq, tahdid va bu kabi tubanliklarni keskin qoralaydi..
Biz barcha kasbdoshlarimizni jurnalistlarga nisbatan har qanday ta’qib va tahdidlar, tubanliklarga qarshi birdam va hamjihat bo‘lib kurashishga chaqiramiz. O‘z navbatida, O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasidan mazkur masalani o‘z nazoratiga olishini so‘raymiz», — deyiladi Olimjon O‘sarovning bayonotida.
