Tezlikning pasaytirilishi yo‘llardagi o‘limni qanchaga qisqartiradi?

Prognozlashtirish va makroiqtisodiy tadqiqotlar instituti shaharlarda o‘rnatilgan maksimal tezlikning pasayishi yo‘ldagi holatga (transportning o‘rtacha tezligi) va yo‘llardagi o‘lim darajasiga ta’sir qilish tahlilini Kun.uz’ga taqdim qildi.

140 ta mamlakat ma’lumotlari yig‘ilib, tahlil qilingan tadqiqot quyidagi xulosalarga kelgan:

• shaharlarda eng yuqori tezlikni soatiga 10 kmga kamaytirish o‘lim darajasini yiliga 0,8 kishiga (har 100 000 kishiga) kamaytirishga yordam beradi. Bu O‘zbekistonda 614 nafar insonning hayotini saqlab qolish deganidir;
• eng yuqori tezlik o‘rtacha harakat tezligiga sezilarli ta’sir ko‘rsatmaydi. Harakat tezligi va sayohat vaqtiga asosiy ta’sir etuvchi omil yo‘l infratuzilmasining sifati hisoblanadi, tezlikni cheklash faqat yo‘l harakati qoidalarini yaxshilash va tegishli infratuzilma mavjud bo‘lsa, ijobiy ta’sir ko‘rsatadi;
• qonun ustuvorligi (Rule of law) reytingining 1 ballga ortishi har yili yo‘llarda o‘lim darajasini 3,3 kishiga (har 100 000 kishiga) qisqartirishi mumkin.
• past tezlikda sodir bo‘lgan yo‘l-transport hodisalarida og‘ir jarohatlar ulushi kamayadi. Yo‘l-transport jarohatlari zarari past daromadli mamlakatlarda YaIMning taxminan 1foizi, o‘rta daromadlilarda 1,5 foizi va yuqori daromadli mamlakatlarda 2 foiziga teng.

Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, har yili yo‘l-transport hodisalari oqibatida 1,3 million kishi halok bo‘ladi va 20-50 million kishi jarohat oladi. “Yo‘l harakati xavfsizligiga investitsiya qilish: global xususiy sektor majburiyati” nomli tadqiqot natijalariga ko‘ra esa, baxtsiz hodisalar global iqtisodiyotga yiliga 518 milliard dollar zarar keltiradi.

Eslatib o‘tamiz, Yo‘l harakati xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha respublika maxsus komissiyasining Qoraqalpog‘iston Respublikasi, Toshkent shahar va viloyatlarning ayrim hududlarida transport vositalarining yuqori harakat tezligi soatiga 60 kilometr etib belgilandi. Oldin bu norma 70 km/soat edi.