O‘zbekistondagi birinchi AES loyihasi bo‘yicha jamoatchilik eshituvi o‘tkazildi

2025 yil 23 dekabr kuni Jizzax viloyati Forish tumani Bog‘don aholi punktidagi 30-sonli madaniyat markazida O‘zbekistonda birinchi atom elektr stansiyasini qurish va ekspluatatsiya qilish loyihasining AMTB materiallari bo‘yicha jamoatchilik eshituvi tashkil etildi.
 
Tadbirda Forish va qo‘shni tumanlar aholisi, 30 dan ortiq tashkilot vakillari, mahalliy hokimiyat organlari, ilmiy hamjamiyat, ekologik tashkilotlar, jurnalistlar, yadro energetikasi mutaxassislari hamda xorijiy ekspertlar ishtirok etdi. Jami ishtirokchilar soni 295 nafarni tashkil etgan.

Eshituvlar Jizzax viloyati hokimi Ulug‘bek Mustafoyevning qutlov so‘zi bilan ochilib, unda AES loyihasi mintaqa va mamlakatning barqaror rivojlanishi uchun strategik ahamiyat kasb etishi ta’kidlandi.

«O‘zatom» agentligi direktori Azim Ahmadxo‘jayev atom energetikasi energetika mustaqilligi, kam uglerodli iqtisodiyotga o‘tish va aholi turmush sifatini oshirish uchun muhim omil bo‘lishini qayd etdi. Ishtirokchilarga loyihaning texnik yechimlari ham taqdim etildi: bitta maydonda ikkita katta quvvatli VVER-1000 energiya bloki va umumiy o‘rnatilgan quvvati taxminan 2100 MVt bo‘lgan ikkita kichik quvvatli RITM-200N energiya blokini joylashtirish rejalashtirilgan. Bu konfiguratsiya yiliga taxminan 15 mlrd kVt/soat “toza” elektr energiyasi ishlab chiqarish imkonini berishi aytildi.

Muhokamalarda xavfsizlik masalalariga alohida e’tibor qaratildi. Mutaxassislar zamonaviy passiv himoya tizimlari, “chuqur eshelonlangan himoya” tamoyillari, shuningdek, stansiya to‘liq o‘chirilgan taqdirda ham xavfsizlikni ta’minlash choralarini tushuntirib berdi. Ishtirokchilar ishlatilgan yadro yoqilg‘isi va radioaktiv chiqindilar bilan ishlash tartibi, shuningdek, Fanlar akademiyasi Yadro fizikasi institutining bu yo‘nalishdagi tajribasi haqida ma’lumot oldi.

Shuningdek, tibbiy va sanitariya-gigiyena ta’minoti masalalari ham ko‘tarilib, radiatsion vaziyatni nazorat qilish tizimi, xodimlar va aholini tibbiy kuzatish hamda salomatlikni himoya qilish choralari yuzasidan axborot berildi.

Ma’ruzalardan so‘ng ochiq munozara bo‘lib o‘tdi. Aholidan 60 dan ortiq savol va taklif kelib tushgan. Asosiy masalalar radiatsiyaviy xavfsizlik kafolatlari, suv resurslari va qishloq xo‘jaligiga ta’siri, yangi ish o‘rinlari, ijtimoiy-transport infratuzilmasini rivojlantirish hamda mahalliy aholi uchun kompensatsiya choralari bo‘lgan.

Eshituv yakunida bildirilgan takliflar aks etgan bayonnoma ko‘pchilik ovoz bilan ma’qullanib, materiallar tahlil qilish uchun vakolatli organlarga yuborilishi belgilandi.

Forishdagi eshituvda AES loyihasining texnik yechimlari, xavfsizlik, atrof-muhit va sog‘liqni saqlash bo‘yicha choralar keng muhokama qilinib, aholidan kelgan takliflar bayonnoma asosida rasmiylashtirildi va keyingi ko‘rib chiqish uchun vakolatli idoralarga yo‘naltiriladi.