Жондор туманида ўзбошимчалик билан қурилган уйга берилган эгалик ҳуқуқи бекор қилинди. Эътироз асослими?

Президентнинг «Фуқароларни ижтимоий қўллаб-қувватлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар ҳамда ўзбошимчалик билан қурилган турар жойларга нисбатан мулк ҳуқуқини эътироф этиш бўйича бир марталик умумдавлат акциясини ўтказиш тўғрисида»ги Фармонидан кейин ноқонуний қурилган уй-жойларга белгиланган тартибда мулк ҳуқуқи берилмоқда.

Фармон асосида Вазирлар Маҳкамасининг қарори қабул қилинди ва «Кўчмас мулкка нисбатан мулк ҳуқуқини эътироф этиш бўйича бир марталик умумдавлат акцияси доирасида кўчмас мулкларга нисбатан мулк ҳуқуқини эътироф этиш тартиби тўғрисида» Низом тасдиқланди.

Мазкур низом талабларига тўғри келмайдиган уй-жойларга мулк ҳуқуқи эътироф этилмайди.

Ушбу жараёнда айрим ҳолатларда ноқонуний қурилган уй-жойга мулк ҳуқуқи берилишини сўраган айрим фуқаролар ва ҳокимликлар ҳузурида тузилган комиссиялар ўртасида айрим тушунмовчиликлар, низолар келиб чиқмоқда.

Kun.uz таҳририятига Бухоро вилояти Жондор туманидаги «Чорзона» маҳалласида истиқомат қилувчи Паҳлавон Каримовдан келган мурожаат айнан шу мазмунда.

Мурожаатда П.Каримов 2017 йилда қурган уйига мулк ҳуқуқи берилмаётгани, бунга Жондор тумани ҳокимлиги мутасаддилари тўсқинлик қилаётганини баён этган.

Ушбу мурожаат жойида ўрганилди.

Ўрганиш давомида маълум бўлишича, П.Каримов «Чорзона» маҳалласи ҳудудидаги ўзбошимчалик билан қурилган уйига мулк ҳуқуқини эътироф этишни сўраб, туман ҳокимияти ҳузуридаги комиссияга мурожаат қилган.

Мазкур ариза тегишли тартибда ўрганиб чиқилади ва кўчмас мулкка нисбатан ҳуқуқни эътироф этиш туман комиссияси далолатномасига асосан туман ҳокимининг 2018 йил 29 октябрдаги 1757-сонли қарори билан П.Каримовга юқоридаги низом асосида мулкка умрбод эгалик қилиш ҳуқуқи берилади. Турар жой учун кадастр ҳужжатлари ҳам расмийлаштирилади.

Аммо ушбу қарор туман ҳокимининг 2018 йил 13 ноябрдаги 1827-сонли қарори билан бекор қилинади.

«Биз барча зарур ҳужжатларни тақдим этганимиздан кейин мулк ҳуқуқи берилди. Аммо бир неча кундан кейин туман ҳокими қарори билан бекор қилинди. Ҳеч нарсага тушунолмай қолдик. Бизга бу масалада ёрдам беришингизни сўраймиз», – дейди мурожаатчи.

Ушбу ҳолат юзасидан Жондор тумани ҳокимининг қурилиш масалалари бўйича масъул ўринбосари А.Тўхтамишов ва ҳокимлик ҳуқуқшуноси Ш.Жўраев билан учрашдик.

Ҳокимлик ҳуқуқшуносининг таъкидлашича, «Чорзона» маҳалласида истиқомат қилувчи фуқаро туман прокуратурасига фермер хўжаликлари ҳудудида ноқонуний қурилишлар олиб борилаётгани ҳақида ариза берган. Туман прокуратураси фермерлар ва ўзбошимчалик билан қурилиш ишларини амалга оширган фуқароларни чақириб, дастлабки суриштирув ишларини олиб борган. Ноқонуний қурилмаларни ваколати доирасида судга бериб, бартараф этиш юзасидан туман прокуратураси туман ҳокимининг қурилиш ишларига масъул ўринбосари номига 2018 йил 6 августда хат йўллаган.

«Ушбу хатга асосан тегишли ташкилотларнинг хулосалари олинди, П.Каримовнинг отаси К.Комилов фермер хўжалигида ноқонуний қурилиш ишларини амалга оширгани аниқланди. Уй 2018 йил июль ойида яъни, Президентимизнинг «Фуқароларни ижтимоий қўллаб-қувватлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар ҳамда ўзбошимчалик билан қурилган турар жойларга нисбатан мулк ҳуқуқини эътироф этиш бўйича бир марталик умумдавлат акциясини ўтказиш тўғрисида»ги Фармони қабул қилингандан кейин қурилган. Ушбу ноқонуний қурилишни бартараф этиш юзасидан фуқарога огоҳлантириш хати бердик. Огоҳлантириш хатини олгандан кейин К.Каримов ўғли П.Каримов номидан ўзбошимчалик билан қурилган уйга мулк ҳуқуқи сўраб туман давлат хизматлари марказига мурожаат қилган. Шу асосида комиссия далолатномасига асосан П.Каримовга мулк ҳуқуқини эътироф этиш бўйича туман ҳокими қарори чиқяпти. Бу вақтгача ҳокимлик томонидан фуқаролик судига К.Каримовга нисбатан даъво аризаси киритилган эди. Суд мажлиси бўлишидан икки кун аввал туман ҳокимининг қарори П.Каримов номига чиққан. Шу ерда ушбу фуқаролар алдов йўлини тутишган. П.Каримов 2018 йил қурилган уйга маҳалла раисидан 2017 йил қурилгани ҳақида маълумотнома олиб, туман давлат хизматлари марказига тақдим этган. Биз ушбу ҳолатларнинг барчасини аниқладик ва шу асосида туман ҳокимининг мулк ҳуқуқини эътироф этиш бўйича қарори бекор қилинди», – дейди Ш.Жўраев.

Мазкур ҳолат юзасидан тегишли ҳужжатлар билан ҳам танишдик. «Чорзона» маҳалласи раиси Н.Розиқов нега П.Каримовга аслида 2018 йил қурилган уйни 2017 йил қурилган деб маълумотнома берганини изоҳлай олмади.

П.Каримов эса биз билан суҳбатда уйни оилавий шароити туфайли фермер хўжалиги еридан ўзбошимчалик билан қуриб олганини тан олар экан, 2017 йилда қурилишни амалга оширгани учун мулк ҳуқуқи берилиши лозимлигини таъкидлади.

Фармон асосида қабул қилинган Вазирлар Маҳкамасининг 461-сонли қарори билан тасдиқланган Низом 27-бандида шундай дейилган:

- аҳоли пунктларининг бош режалари ва уларнинг қисмларини батафсил режалаштириш лойиҳаларига, қишлоқ фуқаролари йиғинлари ҳудудларини меъморий режалаштиришни ташкил этиш лойиҳаларига (мавжуд бўлганда) зид равишда жойлашган иморатларга;

- магистрал қувурлар, темир йўл ва автомобиль йўллари, электр қуввати узатиш ва алоқа линиялари қўриқланадиган муҳофаза зоналари, сув муҳофазаси ва санитария-ҳимоя зоналарида, шунингдек аэродромлар ҳамда чиқиндилар ва бошқа заҳарли моддаларни кўмиш жойлари яқинида жойлашган иморатларга;

- қонун ҳужжатлари билан қурилиши тақиқланган муҳофаза этиладиган табиий ҳудудларда ҳамда табиий хавфи юқори бўлган ҳудудда жойлашган иморатларга;

- ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкасида қурилган иморатлар шаҳарсозлик нормалари ва қоидаларини бузиб қурилган бўлса, унинг сақлаб қолиниши бошқа шахсларнинг ҳуқуқлари ва қонун билан қўриқланадиган манфаатларини бузса ёхуд фуқароларнинг ҳаёти ва соғлиғига хавф туғдирса ўзбошимчалик билан қурилган иморатга нисбатан мулк ҳуқуқи эътироф этилмаслиги белгиланган.

Юқорида қайд этилган низоли ҳолат 2018 йил 4 декабрь куни фуқаролик ишлари бўйича Ромитан туманлараро суди томонидан кўриб чиқилган. Суд қарорида даъвогар Жондор тумани ҳокимлигининг жавобгарлар Комил Каримов ва Паҳлавон Каримовга нисбатан ўзбошимчалик билан қурилган уйларни жавобгарлар ҳисобидан мажбурий тартибда бузиш ҳақидаги даъвоси қаноатлантирилган. Айни вақтда суд қарори ижрога қаратилган.

Аммо Паҳлавон Каримов ўзи отасига нисбатан адолатсизлик қилинганини айтмоқда. Ўрганиш давомида суд қароридан норози бўлса, юқори инстанцияларга белгиланган тартибда мурожаат қилиши мумкинлигини тушунтирдик.

Ноқонуний иш – келтирар ташвиш, деб бежиз айтишмайди. Барча иш қонун доирасида амалга оширилса, шу каби муаммолар келиб чиқмайди. Буни ҳамма тўғри англаб етмоғи лозим.

Бардошбек САМАД ўғли,
Kun.uz мухбири.