Полша президенти Моравецкийга вазирлар маҳкамасини шакллантиришни топширди

Полша президенти Анжей Дуда 6 ноябр, душанба куни амалдаги бош вазир Матеуш Моравецкийга янги ҳукуматни шакллантиришни топширди. У Полшада саккиз йил ҳокимият тепасида бўлган миллий консерватив «Қонун ва адолат» (ҚиА) партиясининг аъзоси, бироқ 15 октябрда бўлиб ўтган парламент сайловлари натижасида мамлакатдаги энг йирик сиёсий куч бўлиб қолган бўлса-да, мутлақ кўпчиликни йўқотди.

Шу билан бирга, Полша собиқ бош вазири ва Европа кенгашининг собиқ раиси Доналд Тускнинг «Фуқаролик платформаси» (ФП) партияси бошчилигидаги «Фуқаролик коалицияси» (ФК) мухолифат блоки, «Учинчи йўл» марказчилар уюшмаси ва социал-демократик «Сўллар» партияси ҳукмрон коалиция бўлишга тайёрлигини маълум қилди. Туск мухолифатдан бош вазирликка номзод ҳисобланади. 

Аввалроқ Дуда барча партиялар вакиллари билан маслаҳат учрашувлари ўтказганди, президентнинг ўзи ҳам ҚиА сиёсий лагери вакили ҳисобланади. У парламентдаги кўпчилик ўринларни биргаликда назорат қилувчи учта мухолиф партиянинг баёнотини амалда эътиборсиз қолдирди. Ҳозирги вазиятда Моравецкийнинг ҳукумат коалициясини яратиш имконияти деярли йўқ. 

Мухолифат президент қарорини танқид қилмоқда 

Полша мухолифати етакчиси Доналд Туск Дуданинг қарорини танқид қилди. TVN24 ахборот портали томонидан келтирилган унинг сўзларига кўра, ҳозирги кучлар шу тарзда вақт тўхтаб қолишга умид қилмоқда - «яна бир неча кун, икки ёки уч ҳафтани йўққа чиқариш». Бироқ, у буни «ватанпарварликка алоқаси йўқ маданиятсизлик» деб ҳисоблайди. «Охир-оқибат, менинг фикримча, улар ҳамма учун бу таҳқирли лаҳзани кечиктирганидан жуда афсусланади», деди Туск. 

Полша конституциясига кўра, сайловлардан сўнг янги вазирлар маҳкамасини шакллантириш уч босқичда амалга оширилиши мумкин, дея тушунтиради Polskie Radio. Биринчи босқичда президент ҳукуматни шакллантириш бўйича кўрсатма беради, у парламент қуйи палатаси – Полша Сейми томонидан мутлақ кўпчилик овоз билан маъқулланиши керак. Агар бу амалга ошмаса, парламентарийларнинг ўзи вазирлар маҳкамасини шакллантириш учун янги номзод кўрсатиш имкониятига эга. Бу ҳолатда ҳам ҳукуматга Сеймнинг ёрдами керак. Агар бу содир бўлмаса, президент яна кимгадир вазирлар маҳкамасини йиғиш бўйича кўрсатма бериши керак - аммо, учинчи овоз бериш жараёнида ҳукуматга мутлақ эмас, балки оддий кўпчилик овоз керак бўлади. 

Аввалроқ, Анжей Дуда янги парламентнинг таъсис йиғилиши санасини 13 ноябрга белгилаган эди, 2014-2015 йилларда Доналд Туск ҳамда унинг вориси Эва Копач ҳукуматида қишлоқ хўжалиги вазири бўлган сиёсатчи Марек Савицкий унда катта спикер бўлиши керак эди.