«Улар бизга раҳмат айтиши керак» – Рубио Кариб денгизидаги зарбалар борасида Европанинг танқидига жавоб берди

12 ноябр куни АҚШ давлат котиби Марко Рубио Канаданинг Ниагара минтақасида бўлиб ўтган «Катта Еттилик» – G7 ташқи ишлар вазирлари йиғилишида қатнашди. Музокаралар асосан Украина ва Ғазодаги урушларга қаратилган бўлса-да, айрим иштирокчи мамлакатлар – гиёҳванд моддалар ташиётгани айтилаётган қайиқларга қарши АҚШ зарбалари юзасидан хавотир билдирган.

Reutersʼнинг ёзишича, Франция ташқи ишлар вазири Жан-Ноэл Барро сешанба куни йиғилиш бошида бу зарбалар «халқаро ҳуқуқни бузади» ва Франциянинг минтақадаги ҳудудлари учун ташвиш уйғотади, деган.

G7 тадбири давомида NBC Newsʼга берган интервюсида Европа Иттифоқининг бош дипломати Кая Каллас ҳам АҚШнинг зарбалари ҳеч қандай ҳуқуқий асосларга эга эмаслигини айтиб, бу масалани ҳамкасб вазирлар билан муҳокама қилганини маълум қилди. У, шунингдек, гиёҳванд моддалар контрабандаси жиддий муаммо эканини, шу борадаги халқаро ҳуқуқ қайта кўриб чиқилиши лозимлигини қўшимча қилди.

New York Times'нинг ёзишича, тадбирнинг расмий мезбони, Канада ташқи ишлар вазири Анита Ананд мамлакати АҚШга гиёҳвандликка қарши чоралар масаласида ёрдам берганини, бироқ Лотин Америкаси сувларидаги америкаликларнинг ҳаракатларига «алоқаси йўқ»лигини айтди.

У, шунингдек, зарбалар халқаро ҳуқуқни бузган-бузмаганини баҳолашдан тийилди ва буни «АҚШ расмийлари ваколатига кирадиган масала» эканини билдирди.

Шу билан бирга, G7 вазирлари ўз баёнотида «ноқонуний гиёҳванд моддалар савдосига қарши денгиз портлари ва йўлларини ҳимоя қилиш борасида ҳамкорликни кучайтириш»га бўлган умумий мажбуриятни қайта тасдиқлади. Лекин Лотин Америкаси сувларида АҚШнинг кучайтирилган ҳарбий кампаниясини алоҳида тилга олмади.

Рубио нима деди?

Канададан кетишидан аввал журналистлар билан гаплашган АҚШ Давлат котиби Марко Рубио G7 йиғилиши давомида ҳеч ким бу операциялар мавзусини кўтармаганини айтди.

Бироқ унинг ўзи «нарко-терроризм» вакиллари деб атаган нишонларга берилган зарбаларни ҳимоя қилди. Унинг айтишича, гиёҳванд моддалар Венесуэла орқали Европага ҳам жўнатилади.

«Бу ерда асосий жиҳат шуки, президент АҚШнинг миллий манфаатлари ва миллий хавфсизлигини ҳимоя қилади. Уларни [манфаатларни – таҳр.] бу террористик ташкилотлар таҳдид остига қўяётган бир пайтда. АҚШ ҳарбийлари нишонга олаётган кўплаб гиёҳванд модда юклари охир-оқибат Европага йўл олади, «шундай экан, балки улар бизга раҳмат айтишлари керакдир», деди Рубио.

“I don’t think the European Union gets to determine what international law is. What they certainly don’t get to determine is how the United States defends its national security. The United States is under attack from organized criminal narco-terrorists in our hemisphere and… pic.twitter.com/vQDDUH2PNb

— Department of State (@StateDept) November 13, 2025

«Мен Европа Иттифоқи халқаро ҳуқуқ нима эканини белгилайди, деб ўйламайман. Улар, албатта, АҚШ ўз миллий хавфсизлигини қандай ҳимоя қилишини белгилаб бера олмайди», — дея қўшимча қилди АҚШ бош дипломати.

Аввалроқ АҚШ ОАВлари зарбаларга доир хавотирлар сабаб Буюк Британия гиёҳванд моддалар контрабандасига оид разведка маълумотлари алмашинувини тўхтатганини хабар берган эди. Рубио ушбу хабарни «сохта ҳикоя» деб атади ва АҚШнинг Буюк Британия билан ҳамкорлиги жуда мустаҳкамлигини айтди.

«Биз қилаётган ишимизда ҳеч нарса ўзгармаган ёки ҳеч қандай тарзда халақит бермаган. Биз қилаётган ишимизда ҳеч кимдан ёрдам сўраганимиз ҳам йўқ», деди Рубио.

Венесуэла қайиқларига зарбалар

АҚШ ҳарбийлари сўнгги ойларда Кариб денгизида ва Тинч океани қирғоқлари яқинида «гиёҳванд моддалар ташишда гумон қилинган» кемаларга камида 19 марта зарба берган, бунинг оқибатида камида 76 киши ҳалок бўлган.

Трамп маъмурияти бир нечта нарко-картелларни террористик гуруҳлар сифатида белгилаган. Бу эса АҚШ маъмуриятига уларнинг аъзоларини ўлдиришга ҳуқуқий ваколат беради, дея ҳисоблайди. Аммо айрим ҳуқуқшунослар бунга қўшилмайди, бундай ўлимга олиб келувчи ҳужумларни судсиз қатл деб ҳисоблайди.

Қўшма Штатлар ўз ҳаракатларини БМТ Низомининг 51-моддасига мувофиқ, деб ҳисоблайди. Мазкур модда давлатлар қуролли ҳужумга қарши ўзини ҳимоя қилиш чорасини кўрганида, БМТ Хавфсизлик Кенгашини дарҳол хабардор этишни талаб қилади.

Ўтган ой мустақил БМТ экспертлари гуруҳи АҚШнинг зарбаларга доир асослантиришини тан олганди. Шунга қарамай «бундай айбловлар исботланган тақдирда ҳам, халқаро сувлар ҳудудида етарли ҳуқуқий асос бўлмасдан ўлим кучидан фойдаланиш денгиз ҳуқуқининг халқаро нормаларини бузади ва судсиз қатлга тенг бўлади», деган.

Колумбия президенти Густаво Петро Колумбия жамоат хавфсизлиги кучларига — қайиқларга ҳужумни тўхтатилмагунча АҚШ разведка идоралари билан маълумотлар алмашинувини тўхтатишни буюрди.

11 ноябр куни АҚШнинг дунёдаги энг йирик «USS Gerald R. Ford» авиаташувчиси бошчилигидаги зарбдор кемалар гуруҳи Кариб денгизига етиб келди. Бунгача АҚШ ҳукумати Венесуэла яқинига катта миқдордаги ҳарбий кучларни жўнатган эди: қўшни Пуэрто-Рикода 10 та F-35 қирувчи самолёти жойлаштирилган, минтақада аллақачон атом сувости кемаси ва саккизта ҳарбий кема мавжуд: учта эскадра минаташувчиси, крейсер, соҳил қўриқлаш кемаси ҳамда учта десант туширувчи кема.

АҚШ президенти Доналд Трамп буни Венесуэладан гиёҳванд моддалар савдосига қарши кураш доирасида амалга ошираётганини айтган.

Венесуэла етакчиси Николас Мадуро ва раҳбариятнинг бошқа вакиллари АҚШ уларни ҳокимиятдан четлатиш мақсадида сунъий равишда инқироз яратаётганини даъво қилмоқда.