“Экологик вазиятни қисқа фурсатда ўнглаш имконсиз” – об-ҳаво бўйича мутахассислар

Бир неча кундан бери Тошкент ва унга қўшни ҳудудлар аҳолиси ўта ифлос ҳаводан нафас олиб яшамоқда. Президент 25 ноябр куни кечиктириб бўлмайдиган чоралар кўрсатилган фармонни имзолади. Kun.uz суҳбатлашган об-ҳаво бўйича мутахассислар фикрича, қисқа муддатда ҳозирги муаммога ечим топишнинг имкони йўқ. Жамоатчилик фаолларига кўра эса, давлатнинг экосиёсатига масъул идоралар халққа нима бўлаётганини доимий тушунтириши керак.

{Yii::t(}

Ўтказиб юбориш 6s

Ўтказиб юбориш

Охирги бир неча кундан бери Тошкентнинг ҳавоси доимгидан-да ифлосланди, қуюқ чанг зарралари тўпланиб қолиб, аҳоли бундай носоғлом ҳаводан нафас олмоқда. Ҳаво сифати бўйича рейтингда ҳам пойтахт кетма-кет дунё бўйича энг ифлосланган ҳудуд бўлди. Ўзбекистон президенти 25 ноябр куни кечиктириб бўлмайдиган фавқулодда экологик чоралар кўрсатилган фармонини имзоларкан, ҳужжатга мувофиқ махсус комиссия тузилди. Мана шу комиссия эса фармонда кўзланган чораларни кўради.

Kun.uz билан суҳбатлашган Гидрометеорология илмий-тадқиқот институти директори фикрича, Тошкент азалдан чанг белбоғида жойлашган ва шамолнинг ҳаракатлари ўзгариб бормоқда.

“Қисқа вақт ичида Тошкентдаги бундай ифлос ҳаво билан боғлиқ вазиятни ўнглаш учун имкон йўқ”, дейди у.

Гидрометеорологик таъминот бошқармаси бошлиғи Азимжон Нарзуллаевнинг айтишича эса ҳар йиллик инверсия ҳодисаси сабаб чанг ҳавода тўпланиб қолди.

“Инверсия бу — атмосфера қатламларида ҳаво ҳарорати баландлик ошган сари пасайиш ўрнига, аксинча кўтарилиши билан юзага келадиган метеорологик ҳодиса. Бизда эса бу йил қурғоқчилик йили, ноябр бошидан бери ёмғир ёғмади. Шунинг учун кўтарилган чанглар ҳавода туриб қолди”, дейди об-ҳаво бўйича мутахассис.

Инсон ҳуқуқлари фаоли Абдураҳмон Ташановга кўра, бутун халқни қийнаётган саволларга вақтида жавоб қайтариш, аҳоли билан соғлом мулоқот лозим.

“Буни фожиа эмас-у, миллий ташвиш деб атаган бўлардим. Тошкентнинг эгаси ким, албатта, ҳоким бўлади. Лекин шунақа вазият бошланганидан бери бирор марта чиқиш қилиб, икки оғиз гапирганини кўрмадим. Ёки бўлмаса, давлатнинг шунча пулини олаётган МТРК, маънавият марказлари бор. Ҳеч ким ҳеч нима демади ва бу одамларда саволларни, ташвишни кўпайтирмоқда”, дейди Ташанов.

Жамиятшунос Маҳмуд Йўлдошев эса экологик оғир дамда жамоатчилик фаоллари, халқ таниган сиёсий фигуралар билдираётган енгил-елпи, илмий асосга эга бўлмаган муносабатларни танқид қилди.

“Ҳар хил ёндашувлар бўляпти ва бу жуда қалтис. Кимдир табиатни бошқариб бўлмайди, дейди, яна кимдир эса гўнг ёқинглар дейди. Пахта далаларига дори сепилганда индолмаган бу халқ ҳозир жим ўтиришга мажбур эмас. Аввало, мана шу чангнинг манбаси нима, қаердан келяпти ўзи Тошкентга бу қадар кўп чанг, деган саволни ўртага ташлаш керак”, дейди жамиятшунос.

Об-ҳаво бўйича мутахассислар яқин 10-12 кун давомида табиий нуқтайи назардан ҳозирги вазият сақланиб қолинишини прогноз қилди. Яъни бундай вазиятда биринчи ёрдам табиатдан, иккинчиси эса сунъий йўллар билан бартараф этиш бўлади. Табиатдан эса яқин 10-12 кун ичида ёмғир бўлмаслиги ва кучли шамол ҳам кузатилмаслиги сабаб ёрдам кутиб бўлмайди.

Президент имзолаган фармонга келсак, унда қисқа ва узоқ муддат учун айнан кечиктириб бўлмайдиган экологик чоралар кўрсатилган. Айниқса, тузиладиган махсус комиссия вазиятни яхшилаш юзасидан баъзи ваколатларга эга бўлмоқда. Хусусан, атмосферани ортиқча ифлослантираётган иссиқхона ва бошқа объектлар фаолиятини тўхтатиш ёки бутунлай тугатиш имконига эга. Лекин жамиятшунос Маҳмудов фикрича, Ўзбекистон аҳолиси бундан 40-50 йил аввал ҳам кўмир ёққан, лекин ифлосланиш даражаси бундай бўлмаган.

Бу фикрга жавоб берган география фанлари доктори Дониёр Турғунов фикрича, ўша даврда бу ҳудудда кўпроқ ёмғир ёғган ва бу гал ҳам ёмғир ёғганида вазият анча яхши бўлган бўларди.

Шоҳрух Мажидзода суҳбатлашди.
Интервюнинг тўлиқ версиясини Kun.uzʼнинг YouTube’даги саҳифаси орқали томоша қилишингиз мумкин.