2018 йилнинг 4 январь кунини Бухоро вилояти Ғиждувон тумани «Зарангари» ҚФЙ Пахтакор қишлоғида истиқомат қилиб келаётган 18 ёшли Севинч ҳеч қачон унутолмаса керак. Оиланинг якка-ю ягона фарзанди шу куни онасидан ажралиб қолганди…
Она — 1973 йилда туғилган, Ғиждувон туманидаги 10-мактабда 26 йилдан буён бошланғич таълим ўқитувчиси сифатида ишлаб келган Гулмира Нуриддинова 2017 йил 27 декабрда — мактабда қишки таътил бошланганидан фойдаланиб, саломатлигини бироз тузатиб олиш мақсадида, Қуйи Маҳалла қишлоғидаги ўзи ишлайдиган 10-мактабнинг ёнида, фуқаро С.Х.нинг уйида унинг рафиқаси М.Х. номига очилган ЯТТ шаклидаги хусусий клиникага даволанишга боради.
Унга мазкур хусусий шифохонада ётиб муолажа олиш буюрилади. Ва шундай ҳам бўлади. 2018 йил 3 январь куни кечқурун Г.Нуриддинованинг турмуш ўртоғи Раҳмат Муҳаммедов ундан хабар олишга боради.
Гулмира Нуриддинова эрига «мени бу ердан олиб кетинг», дейди. Лекин шифокор С.Х.нинг қизи С. бир пайтлар ўзини ўқитган ўқитувчисини уйда очилган шифохонада қолишга кўндиради. «Сиз билан бирга ётаман, ўзим қарайман», дейди собиқ ўқувчи.
Эр бўлмиш Р.Муҳаммедов қизга ишонганича шу куни уйига қайтиб кетади…
Эртаси куни — 4 январь тонгида шифокор С.Х. негадир орқа давлат рақам белгиси ечилган «Каптива» машинасида Гулмира Нуриддинованинг уйига келиб, у йўқолиб қолганини билдиради.
Алҳол, қариндош-уруғ уни қидиришга тушиб кетади. 4 январь куни кундузи соат 11лар чамаси «Ҳавзак» МФЙ, Хўжалар қишлоғидан ўтувчи Ғиждувон-Шофиркон йўли ёқасидаги Катта Жаъфари ариғининг ичидан Нуриддинованинг жасади топилади.
Уни кийимлари билан ариқ ичидан чиқариб олишади. Қулоғида бир дона зираги ва оёғида битта шиппаги йўқ бўлган.
Марҳуманинг отаси Фазлиддин бобо Нуриддинов қизининг, унинг турмуш ўртоғи Раҳмат ака ўз рафиқасининг, ўғил Севинч эса онаизорининг ўлимига нима сабаб бўлганини аниқлаш учун шунча вақтдан буён овора-ю сарсон.
ҳақиқат қарор топишига ишонишади
Ўша воқеа содир бўлган куни мурдани ёриб кўрган Ғиждувон тумани суд-тиббий эксперти Ф.Аҳмедовнинг хулосасига кўра, Г.Нуриддинова сувда чўкиб вафот этгани қайд этилган. Экспертиза хулосасида терговчи ўлим вақтини аниқлаш саволини қўйган, лекин шу саволга эксперт Ф.Аҳмедов аниқ жавоб бермаган. Мурда сувда қанча кўп вақт турса, тери қатлами шунча тез бузилади, кўп вақт ўтмай жасад шишишни бошлайди. Ўлим вақти аниқ ўрнатилганида, жасаднинг сувда бўлиш вақтига тўғри келмас эди, шунинг учун терговчи ҳам, эксперт ҳам бу саволни очиқ қолдиришган.
Табиийки, марҳуманинг қариндошлари экспертнинг бу хулосасига қўшилмайди. Улар ўша машъум тунда шифохонада нимадир бўлганидан ҳанузгача шубҳаланиб келишмоқда.
Г.Нуриддинованинг йўқолиб қолгани хабарини уйга келтирган шифокор С.Х.нинг «Каптива» русумли машинасининг давлат рақами нега ечилган бўлгани, 10-мактабда доимо ишлаб турган камера нега айнан ўша тунда ишламагани, шифохонага энг яқин жойдан ариққа ташланганида ҳам жасад шунча муддат ичида Ғиждувон шаҳри ичидаги ҳовлилар ичидан ўтиб, 6 км 880 метр масофага оқиб боргани марҳуманинг яқинларида қаттиқ шубҳа уйғотмоқда.
Боз устига, Катта Жаъфари ариғида 2018 йилнинг 3 январидан 4 январига ўтар кечаси бор-йўғи 30 см баландликда сув бўлган. Бу ҳақда Ғиждувон туман ирригация бўлими маълумотномаси ҳам бор.
Қолаверса, улар иш бўйича терговга қадар текшириш ҳаракатларини олиб борган Ғиждувон туман прокуратураси терговчиси Дилшод Нарзуллаевнинг хатти-ҳаракатларидан жуда ҳам шубҳаланишмоқда. Бош прокурор номига ёзилган шикоят аризасининг мана бу қисми чиндан ҳам диққатга сазовор:
Г.Нуриддинованинг қариндошлари ёзган шикоят ариза асосида Ғиждувон туман маъмурий суди 2018 йил 29 март куни С.Х., М.Х. ва С.У.га нисбатан МЖтКнинг 53- (Санитария қонун ҳужжатларини бузиш), 54- (Эпидемияларга қарши кураш қоидаларини бузиш) ва 165- (Фаолият билан лицензиясиз ва бошқа рухсат берувчи ҳужжатларсиз шуғулланиш) моддалари билан маъмурий иш қўзғатади, уларга содир этган ҳуқуқбузарликлари учун тегишли жазо қўлланилади.
Уларнинг бу борадаги мурожаатлари аввало Ғиждувон туман ҳуқуқ тартибот органлари, чунончи туман прокуратураси томонидан мутлақо эътиборсиз қолдирилади. Г.Нуриддинова вафот этгани ҳолатида жиноят аломатлари йўқ, деб топилади.
Шунча йилдан буён мактабда ёш болаларга таълим бериб келган ўқитувчи Г.Нуриддинова руҳий касалга ҳам чиқарилади ва шифокорлар томонидан бу ҳақида хулоса берилади.
Оиланинг республикадаги иккита энг йирик оммавий ахборот воситалари - «Халқ сўзи» газетаси ва Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясига йўллаган шикоят хатлари ҳам Бош прокуратура органларига ўрганиш учун юборилган.
Адлия вазирлигининг виртуал қабулхонасига қилинган мурожаатга жавобан Соғлиқни сақлаш вазири ўринбосари Э.Боситханова имзоси билан берилган жавоб хатида ўтказилган хизмат текшируви натижасида С.Х.нинг шифохона шароитида беморларни даволаш ҳуқуқини берувчи меъёрий ҳужжатлари ва шарт-шароитлари мавжуд эмаслиги аниқланган бўлса-да, у тиббиёт ходими сифатида ва қасамёди асосида (!) мурожаат қилган беморларга тиббий ёрдам кўрсатиб келгани аниқлангани баён қилинган. Бу ҳолатга ойдинлик киритиш яна ўша Ғиждувон туманининг ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлари ваколат доирасига кириши эслатилган.
Ёза-ёздан сўнг Бухоро вилоят прокуратураси ишни қайта ўрганиш учун Вобкент туман прокуратурасига ўтказади. Вобкентлик прокурорлар ҳам 2018 йил 1 июндаги хатида мазкур ишда ҳеч кимнинг ҳаракатида жиноят излари топа олишмагани ва жиноят иши қўзғатишни рад этишаётганини хабар қилишади.
Навбатдаги мурожаатлардан сўнг 2018 йил 27 июль куни Бухоро вилоят прокурорининг биринчи ўринбосари Д.Файзиев имзоси билан 25 июнь куни Ўзбекистон Республикаси ЖКнинг 116-моддаси (Касб юзасидан ўз вазифаларини лозим даражада бажармаслик) 3-қисми (модданинг биринчи ёки иккинчи қисмида назарда тутилган қилмишлар эҳтиётсизлик орқасида одам ўлишига сабаб бўлса) билан жиноят иши қўзғатилиб, вилоят прокуратурасининг ўта оғир жиноятларни тергов қилиш бўлими томонидан дастлабки тергов ҳаракатлари олиб борилаётгани ҳақидаги хат келади.
Ниҳоят, кўп сонли мурожаатлар ва бетиним югуришлардан сўнг, қариндошларнинг кетма-кет аризаларига кўра, эксгумация тайинланади. Эксгумация 2018 йилнинг сентябрь ойида ўтказилади. Тошкентдан келган эксперт Шоҳсанам Ядгарова бошчилигида қабр очилади ва жасаддан намуналар олинади.
Такрорий экспертиза хулосалари ўтган йилнинг декабрь ойига келиб тайёр бўлган, айни пайтда тергов ишлари давом эттирилмоқда.
Kun.uz мухбири билан суҳбатда эксперт Ш.Ядгарова экспертиза хулосаси ўзида борлигини, лекин уни фақат терговни олиб бораётган Бухоро вилоят прокуратураси терговчиси Жаҳонгир Ҳайдаровнинг рухсати билангина бериши мумкинлигини айтиб ўтди.
Ж.Ҳайдаров эса ўз навбатида экспертиза хулосасини бера олмаслигини, айни пайтда тергов ишлари кетаётганини, тергов сирини ошкор этолмаслигини билдириб ўтди. Тергов ишлари якунлангач бу ҳақда Kun.uz’га ўзи маълумот беришини маълум қилди.
«Сув йўқ-ку?». Бу эксгумация чоғида Г.Нуриддинованинг отаси қабр тепасида эксперт Ш.Ядгаровадан эшитган гап. Гарчи марҳуманинг оиласи такрорий экспертиза хулосасини ҳали қўлига олмаган бўлса-да, улар Г.Нуриддинова доридан заҳарланиб ўлгани, биринчи экспертиза сохталаштирилганини ишонч билан таъкидлашади.
Улар С.Х. ва унинг оила аъзоларини Г.Нуриддинованинг ўлимига сабабчи, деб билишади. Уларнинг бемалол очиқда юриши, 2018 йил 4 январь кунги дастлабки экспертиза чоғида врачлар тил бириктириб экспертиза хулосаларини сохталаштиришганига ишонишади. Улар Г.Нуриддинова «руҳий касал»га чиқарилиб, туман прокурорлари томонидан ишни «ёпди-ёпди» қилишга уринилгани, бир оиланинг мурожаатлари «копток» қилинганини айтишмоқда.
Масалан, «Каптива» автомашинасининг орқа давлат рақам белгиси нима мақсадда ечиб олингани ҳақидаги саволга жавоб топилмаган. Ёки ўша машъум кечада марҳумани ўз уйида даволаган врач С.Х. ва унинг қизи С.нинг шахсий телефон аппаратлари пеленгация ёрдамида улар ўша кеча эрталабгача қаерда бўлганликлари тўғрисида берган кўрсатмалари билан солиштирилмаган ва шу кеча улар кимлар билан нима мақсадда, қайси мавзуда алоқага чиққанликлари, ўша марҳума жасади аниқланган, Хўжалар қишлоғидан ўтувчи, 30 см баландликдаги сув бўлган ариқ атрофида уяли телефон антенна радиобазасидан кимлар фойдаланишгани тўғрисидаги маълумотларга аниқлик киритилмаган. 3 январь куни кечқурун Г.Нуриддинова билан стационар даволанишда бирга, бир хонада қўшни койкаларда даволанган қишлоқдошлари билан ҳолатга ойдинлик киритиш мақсадида суриштирув ишлари олиб борилмаган.
Жиноятни очиш ўрнига, кимларнингдир манфаатига қараб одам жони ҳам ҳеч қандай рол ўйнамаслиги, дастлабки суриштирув, одам ҳаётининг узилиши билан боғлиқ бўлишига қарамай юзаки расмиятчилик учун, чуқур ўрганилмай жиноят жазосиз қолишини таъминлагани — ҳар қандай одамда шубҳа уйғотиши табиий.
Шунчаки, 26 йилдан буён болаларни ўқитиб келган «эсипаст» ўқитувчи гўёки ўзини ўлдириш учун суви 30 см бўлган ариққа ташлаб, деярли 7 км (дастлабки тергов ҳужжатларида шу ҳам 4 км қилиб кўрсатилган) масофага оқиб боргани асосий сабаб қилиб олинган. (Прокуратура ходимлари марҳуманинг қариндошларининг сўровларига асосан ёки ўзларининг шахсий ташаббусларига кўра ҳолатга ойдинлик киритиш мақсадида ўша Жаъфари ариғига 30 см чуқурликдаги сувга маникен оқизиб кўриб, ўз тусмолларини исботлашмаган ҳам). Бирламчи суриштирув давомида шифокор С.Х. марҳуманинг оёқ кийимини Зарангари ариғи бўйига ташлаб кетганини кўрган чўпон йигитнинг кўрсатмалари прокурор терговчиси томонидан писанд қилинмай, инобатга олинмаганини қандай тушуниш мумкин?
Юқоридагилар — марҳуманинг қариндошлари қалбидан отилиб чиққан сўзлар эди.
«Kun.uz таҳририятига мурожаат йўллашимдан мақсадим ушбу ишни Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ўз назоратига олиб, ишни холисона ўрганиб, тугатиб беришини сўраш. Чунки бухоролик терговчиларга мутлақо ишончим ўлиб бўлган, — дейди марҳуманинг отаси Фазлиддин Нуриддинов биз билан суҳбатни якунлар экан.
Kun.uz Ғиждувонда рўй берган мазкур воқеа тафсилотларини кузатишда давом этади.
Шуҳрат ШОКИРЖОНОВ,
Kun.uz мухбири.
P/S: Бундан аввалроқ ҳам сайтда Ғиждувон туманидаги вазият юзасидан «Бухорода қилни қирқ ёрадиган, ҳақиқатпарвар орган ходими топиладими?» сарлавҳали материал эълон қилинганди.
