Латвия РФга уланган темирйўл участкаларини йўқ қилишни муҳокама қилмоқда

Латвия ҳукумати Россия томон олиб борадиган темирйўл линияси участкаларини тўлиқ демонтаж қилиш имкониятини кўриб чиқмоқда. Бу масала Латвия президенти Эдгарс Ринкевичс ва бош вазир Эвика Силиня томонидан аллақачон муҳокама қилингани ҳақида 27 ноябр, пайшанба куни Латвия жамоат медиакомпанияси LSM хабар берди.

2025 йил охиригача Латвия ҳукумати ҳарбийлар билан биргаликда мамлакат шарқидаги бир нечта темирйўл участкаларини демонтаж қилиш имкониятини таҳлил қилади, шунингдек, Литва ва Эстония билан маслаҳатлашувлар ўтказади. Ринкевичснинг айтишича, бу масалада аниқликлар келаси йил бошларида кутилмоқда, дея таъкидлайди LSM.

«Миллий мудофаа ва хавфсизликни мустаҳкамлашнинг ҳеч бир вариантини инкор этишга ҳаққимиз йўқ, аммо бундай қарорлар ишлар муддати ва кўлами аниқлангандан, шунингдек, уларнинг турли ижтимоий-иқтисодий жиҳатлар учун нима англатишини баҳолаб олгандан кейингина қабул қилиниши керак», — дея давлат раҳбарининг сўзларини келтиради медиакомпания. Ринкевичснинг таъкидлашича, бу мавзуда ижтимоий тармоқлардаги баҳслар ҳозирча «жуда кўп ҳис-туйғу, лекин жуда кам рационаллик»ка эга.

Латвия расмий шахслари мамлакатда айнан қайси темирйўл участкалари олиб ташланиши мумкинлигини аниқ айтмаган. Бироқ Латвиянинг шарқида Россия томон иккита темирйўл коридори мавжуд: Резекне II – Зилупе линияси, у кейин чегарани кесиб ўтиб Москва томон йўл олади, шунингдек Резекне II – Карсава линияси, у кейин Псков томонга чиқади.

Латвия ички ишлар вазири Рихард Козловскис аввалроқ бу линиялар ҳозирча юк ташиш учун ишлатилиши мумкинлигини айтган, аммо хавфсизлик нуқтаи назаридан зарурат туғилса, уларни «кечиктирмасдан олиб ташлашлари»ни маълум қилган.

Шу билан бирга, Латвия темирйўл оператори Latvijas dzelzceļš ўз фаолиятида Россия ва Беларусда яратилган алоқа воситалари ва дастурий таъминотдан фойдаланади, мамлакатдаги темирйўл изи кенглиги эса Европа эмас, балки Россия стандарти — 1520 ммга мос. Қатор экспертлар олдинроқ шундай хавотир билдирганки, айнан шу сабабли тажовуз ҳолатида Россия Латвия темирйўл инфратузилмасидан фойдаланиши мумкин, шу боис мамлакат изларни қайта қуриши лозим.

Россиянинг Украинага қарши тўлиқ миқёсли ҳужуми фонида Москва ҳокимияти Болтиқбўйи мамлакатларига нисбатан риторикани янада кескинлаштирди, уларни у олдин ҳам «русофобия»да айблаб келар эди. Эскалациянинг навбатдаги босқичи Латвия ҳокимиятининг яшашга рухсатномасини узайтириш талабларини бажармаган россияликларни мамлакатдан чиқариб юбориш тўғрисидаги қарори бўлди. Асосий талаб — латиш тили бўйича имтиҳон эди.

Россия Давлат думасида Рига жорий этган тил имтиҳони «филтрация жараёни» сифатида, шунингдек мамлакатдаги русийзабон аҳолининг «асосий ҳуқуқ ва эркинликларини қўпол равишда бузиш» ва «инсонпарварликка зид талаблар» деб аталди. Шу билан бирга, 2024 йилдан бошлаб яшаш учун рухсатнома бериш қоидалари кўриб чиқилгани фонида Латвиядан шундай ҳужжатлар бўйича яшаб келган 41 мингдан ортиқ россияликдан фақат тахминан 2000 нафарини чиқариб юборишга қарор қилинган.

Болтиқбўйи мамлакатлари истиқболда РФнинг эҳтимолий ҳужуми таҳдидини реал деб ҳисоблайди. Шу муносабат билан, улар яқин йилларда шарқий чегара бўйлаб ягона мудофаа чизиғини барпо этишни режалаштирмоқда, унга бункерлар тизими, бетон тўсиқлар ва чегарага яқин ҳудудларни миналаш киради.

Бундан ташқари, Латвия 2025 йилда РФ фуқаролари учун мамлакатга кириш қоидаларини умумий равишда қатъийлаштирди. Бундан алоҳида равишда стратегик объектлар яқинида уй-жойга эга бўлган россияликлар учун мамлакатга кириш чекланди. Шунингдек, июл ойи ўрталарига келиб, Латвия Дания, Чехия, Эстония, Франция ва Исландия сингари Россиянинг биометрик бўлмаган паспортларини тан олмай қўйди.